Tehciri Başlatan Bakanlar Kurulu Kararı

Ermenileri yoketmeyi amaçladığı iddia edilen Osmanlı yönetimi, Ermenilerin ülkenin başka bölgelerine taşınmasiını gizli kapaklı emirlerle değil, Bakanlar Kurulu kararıyla gerçekleştirmiştir. Taşımanın gerekçeleri kararda belirtilmiş, taşıma ve yerleştirme masrafları için ödenek ayrılmıştır. Sonuçları ne olursa olsun, amacın yoketme olmadığını gösteren önemli belgelerden biri olan Bakanlar Kurulu Kararının tercümesi, ilgilenenler için aşağıda sunulmuştur.


Kaynak: T.C. Basbakanlik Devlet Arsivleri Genel Mudurlugu


1198_1

MV. 198/24

Meclis i Vükelâ müzâkerâtına mahsûs zabıtnâme

Sıra numarası: 163

Târîh
Arabî: 15 Receb sene [1]333
Rûmî: 17 Mayıs sene [1]331

Hulâsa i me’âli

Menâtık ı harbiyyeye civâr mahallerde sâkin Ermenilerden bir kısmının hudûd ı Osmâniyyeyi a‘dâ yı devlete karşı muhâfaza ile meşgûl olan Ordu yı Hümâyûn’un harekâtını tas‘îb ve erzâk ve mühimmât ı askeriyye nakliyâtını işkâl ve düşman ile tevhîd i âmâl ü ef‘âl ve bi’l hâssa sufûf ı a‘dâya iltihâk ve memleket dâhilinde kuvâ yı askeriyyeye ve ahâlî i ma‘sûmeye müsellahan ta‘arruz ve şuhûr ve kasabât ı Osmâniyye’ye tasallut ile katl ve nehb ü gârete ve düşman kuvâ yı bahriyyesine erzâk tedârikiyle mevâki‘ i müstahkemeyi irâ’eye cür’etleri bu gibi anâsır ı ihtilâliyyenin sâha i harekâtdan uzaklaşdırılmasını ve usâta üssü’l harekât ve melce’ olan köylerin tahliyesini îcâb ederek bu bâbda ba‘zı gûnâ icrâ’âta başlanıldığı ve mine’l cümle Van, Bitlis, Erzurum vilâyâtıyla nefs i Adana, nefs i Sis ve nefs i Mersin müstesnâ olmak üzre Adana, Mersin, Kozan, Cebel i Bereket livâları ve nefs i Mar‘aş müstesnâ olmak üzre Mar‘aş sancağı ve Haleb vilâyetinin merkez kazâları müstesnâ olmak üzre İskenderun, Bilân(Beylân), Cisr i Şuğur ve Antakya kazâları kurâ ve kasabâtında sâkin Ermenilerin vilâyât ı cenûbiyyeye sevkine bi’l ibtidâr Van vilâyetiyle hem hudûd olan kısm ı şimâlîsi müstesnâ olmak üzre Musul vilâyetine ve Zor sancağına ve nefs i Urfa müstesnâ olmak üzre Urfa sancağının kısm ı cenûbîsine ve Haleb vilâyetinin şark ve şark ı cenûbî kısmına ve Suriye vilâyetinin kısm ı şarkîsinde ta‘yîn ve tahsîs edilen mahallere nakl ü iskânına mübâşeret ve devâm edilmekde bulunduğu beyânıyla menfa‘at i esâsiyye i devlete muvâfık telakkî edilen bu cereyânın bir usûl ve kâ’ide i muttarideye rabtı lüzûmuna ve bu bâbda ba‘zı ifâdâta dâ’ir Dâhiliye Nezâreti’nin 13 Mayıs sene [1]331târîhli ve 270 numaralu tezkiresi okundu.

Karârı

Fi’l hakîka devletin muhâfaza i mevcûdiyet ve emniyeti uğrunda tevâlî eden icrâ’ât ve ıslâhât ı fedâkârîsi üzerinde icrâ i sû’ i te’sîre sebeb olan bu kabîl harekât ı muzırranın icrâ’ât ı mü’essire ile imhâ ve izâlesi kat‘iyyen muktezî ve nezâret i müşârun ileyhâca bu emirde ibtidâr olunan icâ’âtdaki isâbet bedîhî olduğundan tezkire i mezkûrede der miyân kılındığı üzre muharrerü’l esâmî kurâ ve kasabâtda sâkin Ermenilerden nakli îcâb edenlerin mahâll i mertebe i iskânlarına müreffehen sevk ve îsâlleriyle güzergâhlarında te’mîn i istirâhat ve muhâfaza i cân ü mâlları ve muvâsalatlarında keyfiyet i îvâlarıyla sûret i kat‘iyyede iskânlarına kadar muhâcirîn tahsîsâtından i‘âşeleri ve ahvâl i sâbıka i mâliyye ve iktisâdiyyeleri nisbetinde kendilerine emlâk ve arâzî tevzî‘i ve içlerinden muhtâc olanlara taraf ı hükûmetden mesâkin inşâsı ve zürrâ‘ ve muhtâcîn i erbâb ı san‘ata tohumluk ve âlât ve edevât tevzî‘i ve terk etdikleri memleketde kalan emvâl ve eşyâlarının veyâhûd kıymetlerinin kendilerine suver i münâsibe ile i‘âdesi ve tahliye edilen köylere muhâcir ve aşâ’ir iskânıyla emlâk ve arâzînin kıymeti takdîr edilerek kendilerine tevzî‘i ve tahliye edilen şühûr ve kasabâtda kâ’in olup nakledilen ahâlîye emvâl i gayr i menkûlenin tahrîr ve tesbît i cinsi ve kıymet ve mikdârından sonra muhâcirîne tevzî‘i ve muhâcirînin ihtisâs ve iştigâlleri hâricinde kalacak zeytinlik, dutluk, bağ ve portakallıklarla dükkan, han, fabrika ve depo gibi akârâtın bi’l müzâyede bey‘yâhûd îcârı ile bedelât ı bâliğasının kendilerine i‘tâ edilmek üzre ashâbı nâmına emâneten mal sandıklarına tevdî‘i ve mu‘âmelât ve icrâ’ât ı mesrûdenin îfâsı zımnında vukû‘ bulacak sarfiyâtın muhâcirîn tahsîsâtından tesviyesi zımnında nezâret i müşârun ileyhâca tanzîm edilmiş olan ta‘lîmâtnâmenin bi tamâmihâ tatbîk i ahkâmıyla emvâl i metrûkenin te‘mîn i muhâfaza ve idâresi ve mu‘âmelât ı umâmiyye i iskâniyyenin tesrî‘ ve tanzîmi ve tedkîk ve teftîş ve bu husûsda ta‘lîmâtnâme ahkâmı ve nezâret i müşârun ileyhâdan ahz u telakkî edilecek evâmir dâ’iresinde mukarrerât ittihâz ve tatbîki ve tâlî komisyonlar teşkîli ile ma‘âşlı me’mûr istihdâmı vazîfe ve salâhiyetlerini hâ’iz olmak ve doğrudan doğruya Dâhiliye Nezâreti’ne merbût bulunmak ve bir re’îs ile biri me’mûrîn i dâhiliyyeden ve diğeri me’mûrîn i mâliyyeden intihâb ve ta‘yîn edilecek iki a‘zâdan terekküb etmek üzre komisyonlar teşkîl edilerek mahallerine i‘zâmı ve komisyon gönderilmeyen mahallerde mezkûr ta‘lîmâtnâmenin vâlîler tarafından icrâ yı ahkâmı tensîb edilmiş olduğunun cevâben nezâret i müşârun ileyhâya teblîği ve devâ’ir i müte‘allikaya ma‘lûmât i‘tâsı tezekkür kılındı.

Meclis i Vükelâ a‘zâlarının imzâları.